Hoe meer delen van het huis we letterlijk ont-dekken, hoe vaker we ons afvragen: wat is écht oud (17e of 18e-eeuws), wat is een beetje oud (19e-eeuws) en wat is nieuw? Ramen blijken verplaatst te zijn, er zit oud tegelwerk in de kruipruimte en qua metselwerk zijn geen twee muren hetzelfde.
Een van de grote vragen is ook: staat het huis op de plek van het oude Brakestein, of is het na de sloop in 1898 niet alleen verkleind, maar ook verplaatst? Als je de kadasterkaarten als uitgangspunt neemt, lijkt het erop dat het huis een stukje is opgeschoven naar het noorden. Maar dan zouden de kelder en het pad naar de voordeur mee-verhuisd moeten zijn, en dat is natuurlijk niet zo aannemelijk. En dan is het toch ook vreemd dat de voorgevel van heel andere steen en mortel is opgetrokken dan de zijgevel.
Er zit maar één ding op: kijken of de fundering van het oude huis nog te vinden is, en waar die ligt ten opzichte van het huidige huis. Daarom komen Harmen de Weerd en Conny Pronk van Archeologie West-Friesland langs met hun prikstok, grondboor en GPS-apparaat. Ze beginnen achter huis, waar in de 18e eeuw een lange smalle uitbouw was. Wij dachten dat de stolpschuur nu op die plek staat, maar dat is niet zo: de fundering van één van de gevels van de uitbouw blijkt onder het gazon te zitten.
Ook de fundering van de voorgevel is snel gevonden; de voorgevel was vroeger breder, maar zat wel op dezelfde plek. Doordat het huis verkleind is (zie de tekening links), is één zijmuur verdwenen, maar de fundering zit er gewoon nog. Er wordt nog even verder geprikt: het pad naar de voordeur lijkt (onder het gras) aan weerskanten een stenen rand te hebben. En bij de tuinpoort achter het huis is het snel duidelijk: daar was ooit een sloot of gracht, die op enig moment gedempt is.
Het is belangrijke informatie, want nu weten we dus dat het huidige huis precies op de fundamenten van het oude huis staat én dat andere elementen uit de 18de-eeuwse tekening van Brakestein (de plek van de voordeur, de gracht vlak langs het huis) ook heel goed kloppen. We weten ook hoe breed het oorspronkelijke huis was: 18 meter (nu ‘slechts’ 12 – het verschil zie je op de foto rechts).
Maar er zijn nog genoeg vragen over. De belangrijkste: als het huis op precies dezelfde plek staat als vroeger, zou het dan zo kunnen zijn dat sommige muren van het oude huis zijn blijven staan? En dat we dus in een soort lappendekenhuis wonen, met stukjes bouwwerk uit elke eeuw? Ook dat is een vraag voor een deskundige: een bouwhistoricus. Die gaat volgende week aan de slag.
